Hoe stellen we een oefenprogramma samen?

Fasen van de wondgenezing

Wanneer er sprake is van een acuut letsel in de wervelkolom komt het ingenieuze proces van wondgenezing op gang. Een proces wat tot doel heeft de integriteit van het weefsel te herstellen. Wondgenezing is een complex fysiologisch proces. Om structuur te bieden in deze complexiteit zijn er verschillende wondgenezingsmodellen ontwikkeld. Modellen die het proces van wondgenezing verdelen in verschillende fasen. In Hoofdstuk ? wondgenezing wordt het model geïntroduceerd van Martinez-Hernandez (Martinez-Hernandez 1990) Zij spreekt van drie verschillende fasen; de ontstekingsfase, de proliferatiefase en de remodelatiefase. In dit boek zijn de fasen van de wondgenezing nog meer geconcretiseerd; de ontstekingsfase wordt onderverdeeld in de hemostasis en de ontstekingsfase. De remodelatiefase wordt onderverdeeld in de remodelatie- en maturatiefase. Deze onderverdeling is aangebracht daar het belang van de verschillende fysiotherapeutische interventies duidelijk onderscheidend zijn in die desbetreffende fasen van de wondgenezing (Bant et al 2011).

Een van de doelen van het fysiotherapeutische onderzoek is het vaststellen van de actualiteit van de klachten van de patiënt met acute lage rugklachten; de status praesens. Op basis van de voorgeschiedenis en de behandelbare parameter (ICF) waarmee de patiënt zich manifesteert kan een inschatting worden gemaakt in welke fase van wondgenezing de patiënt zich bevindt. De inschatting van de fasen van wondgenezing is mede sturend voor de klinische mogelijkheden en onmogelijkheden. De klinische mogelijkheden en onmogelijkheden komen tot uiting door de introductie van het POLICE principe(Bleakley et al 2012).

Uitgaande van de actieve revalidatie van de wervelkolom passen de wervelkolomkaarten vooral onder de noemer OL; optimal loading. Het verantwoord mechanisch belasten van de aangedane bindweefselstructuren en het ontlasten van de compensatoire overloaded structuren loopt als een rode draad door de fysiotherapeutische behandeling. Zeker in de ontstekingsfase en de proliferatiefase staan deze algemene doelen op de voorgrond. Het verantwoord mechanisch belasten van de wervelkolom leidt vanuit bindweefselfysiologisch perspectief tot piezo elektrisch effect, transductie en stromingspotentiaal:

Wanneer we de wervelkolom trainen zijn niet alleen wij ons bewust van onze houding en beweging, ook de cel wordt zich hiervan bewust. Mechanische belastingen worden omgezet in signalen die de cel kan registreren en stimuleert de synthese activiteit van de cel. Hier gaat het om drie verschillende fysiologische processen;

1. transductie
2. piezo-elektrisch effect
3. stromingspotentialen

Transductie

De mechanische belasting die door de omgeving direct op de cel wordt uitgeoefend wordt transductie genoemd (Chen 2003). Bij de mechanische belasting op de cel speelt vooral het cytoskelet van de cel een belangrijke rol. Het cytoskelet bestaat uit verschillende bestanddelen; microtubuli, microfilamenten en intermediairfilamenten. Zij zorgen voor de mechanische stevigheid van de cel (Ingber 1993).

Het cytoskelet houdt niet op bij de celwand. Via de transmembraanproteine integrine zet deze zich voort tot in de extracellulaire matrix. Integrine functioneert als een soort antenne, een informatiemedium dat alle mechanische informatie uit de omgeving omzet in een chemisch signaal en deze informatie doorgeeft aan de cel. Op deze manier heeft de cel een mogelijkheid gecreëerd om met de omgeving te communiceren. (Otte 2001)

Dat wat de cel aan mechanische belasting uit de omgeving (het bindweefsel) waarneemt zijn piezo/elektrisch effect en stomingspotentialen.

Piezo-elektrisch effect

Bindweefselcellen gaan vaak interacties aan met de collagene vezels in haar omgeving. Wanneer de collagene vezels worden belast, registreren de cellen de beweging van de collagene vezels. Dit stuurt de syntheseactiviteit van de cel (Wang 2004). Collagene vezels kennen polaire en niet polaire uiteinden. Dit houdt in dat collagene vezels een bepaalde lading hebben. Over het algemeen zijn collagene vezels positief geladen, grondsubstantie is sterk negatief geladen. Door mechanische vervorming van het bindweefsel; BEWEGING, ontstaan ladingsveranderingen in het bindweefsel (Basset and Pawluk 1972). Deze ladingsveranderingen worden door de cel geregistreerd en stuurt mede daardoor de syntheseactiviteit van de cel; door beweging neemt de syntheseactiviteit van de cel toe.

Stromingspotentiaal

Stromingspotentialen zijn ladingsverschillen die ontstaan door het transport van vloeistof in het weefsel en daarmee de syntheseactiviteit van de cellen kunnen modificeren(Zernicke and Loitz 1994). Transport van vloeistoffen(water) kan ontstaan door mechanische belasting. Door deformatie van het bindweefsel transporteert water naar de plaatsen waar geen druk- of trekkrachten aanwezig zijn. Een goed voorbeeld is de discus; door compressie of rotatie ontstaat er een vloeistofverplaatsing in de discus, dit leidt tot een toename van de syntheseactiviteit van de cellen in de discus en transport van voedingsproducten (Rajasekaran et al. 2004).

In de daarop volgende fasen van de wondgenezing; de remodelatie- en de maturatiefase komt een ander algemeen doel steeds meer aan bod; het onderhouden van de belastbaarheid in de rest van de kinetische keten. Het algemene doel; het verbeteren van de herstelmogelijkheid speelt in alle fasen van de wondgenezing een rol van betekenis.